Positieve psychologie en duurzaamheid

positieve psychologie

Het is logisch dat je weinig enthousiast wordt als je leest wat je in het kader van klimaatverandering en duurzaamheid allemaal niet meer mag. Juist daarom is het belangrijk om te (blijven) focussen op wat wél kan en mag, zonder de negatieve gevoelens te negeren. Een les in positieve psychologie.

Oorzaken van negativisme

Er zijn drie redenen waarom sommige mensen vooral reageren op negatieve berichtgeving over duurzaamheid, klimaatverandering en de gevolgen die dat heeft op ons doen en laten. 

Het blijkt een verklaarbaar psychologisch proces, maar we voelen ons ook gewoon ‘aangevallen’. Wat ook nog meespeelt is de angst voor verandering. Laat ik ze kort toelichten.

1. Focus op het negatieve

Mensen zijn van nature geneigd te focussen op het negatieve. Zo onthoud ik van mijn vakantie niet de 7 zonnige dagen, maar de 2 dagen met regen en storm. Ik kan me de succesvolle gerechten die ik heb gekookt niet herinneren, maar de mislukte des te beter.

Volgens wetenschappers gaat hier een heel psychologisch proces achter schuil. Zo zijn onze hersenen vanuit de oertijd zo geprogrammeerd dat je eerder op negatieve (mogelijk gevaarlijke) zaken let dan op positieve. Het is een overlevingstactiek waar we nu weinig meer aan hebben. Zo veel gevaren zijn er immers niet meer.

2. Gevoel van inleveren en achteruitgang

Daarbij hebben we het gevoel dat we iets moeten inleveren of erop achteruitgaan: verre vakanties naar blauwe zeeën, het stukje biefstuk bij de frietjes (en de appelmoes), de gezelligheid van een kachel in de tuin. Het is een logisch gevoel, maar niet helemaal terecht. 

Zo hebben we het in veel gevallen over ‘privileges’ die er jaren geleden niet waren. Vraag een gepensioneerde maar eens hoe vaak hij in zijn jeugd vlees at of hoe vaak hij op vliegvakantie ging. Het zijn grotendeels recent verworden luxes waarvan we vinden dat ze ‘gewoon zijn’ en denken dat we niet meer zonder kunnen. 

3. Angst voor verandering

Een derde reden waarom we geneigd zijn te focussen of negatieve berichtgeving is de angst voor verandering of het onbekende. Mensen zijn gewoontedieren, al geldt dat niet voor iedereen (denk aan de ontdekkingsreizigers).

De meeste mensen zijn echter terughoudend bij verandering, omdat we uit onze comfortzone moeten stappen. Dat blijkt overigens vooral te zitten in de angst dat we iets verliezen; iets kwijtraken vinden we veel erger dan iets nieuws krijgen. 

Positieve psychologie: van bedreiging naar kans

We zien klimaatverandering dus als een bedreiging voor onze huidige leefstijl (op te grote voet). Het is een deels natuurlijke en deels onterechte reactie waar je iets aan kunt doen: kijken naar de kansen in plaats van bedreigingen.

Dit heet ook wel positieve psychologie, dat zich richt op de mogelijkheden in plaats van de onmogelijkheden. Martin Seligman, een van de grondleggers, verteld er in zijn TED-talk meer over:

Voordelen van positiviteit (en duurzaamheid)

Die aandacht voor het positieve heeft verschillende voordelen. Het is ten eerste vooral leuker om op de kansen en mogelijkheden te focussen. Daarbij werkt positivisme aanstekelijk en leidt het tot een opwaartse positieve spiraal. Het verruimt daarbij de geest, stimuleert creativiteit en leidt tot een langer leven. In dit geval voor de mens én de wereld.

En soms met succes: zo heb ik ontdekt dat de Beyond meat-burger minstens zo lekker is als een gewone hamburger. Dat Frankrijk en Ameland ver genoeg zijn om het gevoel van een ‘verre vakantie’ te ervaren. En dat sojayoghurt eigenlijk beter smaakt dan gewone yoghurt.

Negeer negativiteit niet

Het is dus zaak om op het positieve te focussen, maar daarbij hoort een belangrijke kanttekening: negeer negativiteit niet. Mensen die zich niet gehoord of niet serieus genomen voelen, raken minder betrokken, gemotiveerd en passief. En dat is nu juist wat je niet wilt.

Daarbij loop je het risico dat je té enthousiast bent, en dat leidt dan weer tot irritatie en het gevoel van ‘klimaatpropaganda’ of greenwashing. Luister daarom ook naar tegengeluiden, erken ze en probeer daar (goed onderbouwd) op te reageren.

Maar blijf positief, want positiviteit wint het vroeg of laat altijd van negativiteit.

Duurzaamheidscommunicatie: houd het positief

Kortom, het is in de duurzaamheidscommunicatie belangrijk om je te richten op de kansen en mogelijkheden in plaats van de bedreigingen en beperkingen, zonder ze te negeren. Want eerlijk is eerlijk, Frankrijk en Ameland zijn leuk, maar Azië en Latijns-Amerika blijven ook mij trekken.

Wil je tips voor een positief verhaal? Lees dan ook deze artikelen eens voor meer inspiratie:

Ook in 5 stappen zichtbaar duurzaam ondernemen?

Gratis gids

Duurzaam ondernemen doe je niet ‘zomaar’. Wil je het volhouden, dan moet je er serieus werk van maken. Én het laten zien!

Het gratis 5-stappenplan helpt je om blijvend en zichtbaar duurzaam te ondernemen. Zo zorg je met blijvend verantwoord ondernemen voor een toekomstbestendig bedrijf, met respect voor mens, dier en milieu.

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.